NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu ve Hubble Uzay Teleskobu, MACS0416 olarak bilinen geniş bir galaksi kümesini incelemek üzere bir araya geldi. Ortaya çıkan panoromatik görüntü, görünür ve kızılötesi ışığı birleştirerek şimdiye kadar alınan evrenin en kapsamlı görüntülerinden birini oluşturuyor. Dünya’dan yaklaşık 4.3 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan MACS0416, birbirine çarpan iki galaksi kümesidir ve zamanla daha büyük bir küme oluşturacak.
Görüntü, her iki uzay teleskopunun gücünü birleştirerek yakalanabilen bir dizi ayrıntıyı ortaya koyuyor. Bu, kümenin dışındaki birçok galaksiyi ve uzak arka plan kaynaklarının ışığının çarpılması ve büyütülmesinden kaynaklanan zaman içinde değişen kaynakları içerir.
Bu küme, 2014 yılında başlatılan cesur bir Hubble programı olan Frontier Fields’in bir parçası olan eşi benzeri görülmemiş evrenin süper derin görünümlerinden ilkiydi. Hubble, şimdiye kadar tespit edilen en soluk ve genç galaksilerin aranışını öncülük etti. Webb’in kızılötesi görüşü, bu derin bakışı daha da güçlendiriyor.
“Webb verilerini Hubble verilerine ekleyerek Hubble’ın mirasını sürdürüyoruz. Daha uzak mesafelere ve soluk nesnelere doğru ilerliyoruz,” diyor Webb gözlemlerini yapan PEARLS programının baş araştırmacısı Arizona State Üniversitesi’nden Rogier Windhorst.
Renklerin Anlamı
Görüntüyü oluşturmak için genellikle en kısa dalga boyları mavi olarak renklendirildi, en uzun dalga boyları kırmızı olarak renklendirildi ve ara dalga boyları yeşil olarak renklendirildi. 0.4 ila 5 mikron arasındaki geniş dalga boyları, özellikle canlı bir galaksi manzarası sunar.
Bu renkler, galaksi uzaklıklarına dair ipuçları verir: En mavi galaksiler nispeten yakındadır ve genellikle Hubble tarafından algılanan yoğun yıldız oluşumunu gösterirken, daha kırmızı galaksiler genellikle Webb tarafından algılandığı gibi daha uzaktadır. Bazı galaksiler, daha fazla miktarda kozmik toz içerdiği için yıldız ışığının daha mavi renklerini emen çok kırmızı görünebilir.
“Webb verilerini Hubble verileriyle birleştirmeniz gerekiyor, bütün resim netleşmiyor,” diyor Windhorst.
Noel Ağacı Galaksi Kümesi
Yeni Webb gözlemleri, bu estetik görüntüye katkıda bulunurken, belirli bir bilimsel amaç için alındı. Araştırma ekibi, gözlemlerini aralarında haftalarca süren üç dönemlik gözlemleri, CANUCS (CAnadian NIRISS Unbiased Cluster Survey) araştırma ekibinin dördüncü dönem gözlemleri ile birleştirdi. Amaç, zamana bağlı olarak parlaklıkta değişen nesneleri, yani geçici parlaklıkları aramaktı.
14 böyle geçici parlaklık tespit ettiler. Bu geçici parlaklıkların 12’si, yerel bir lensleme tarafından büyük ölçüde büyütülen üç galakside bulunuyordu ve muhtemelen geçici olarak çok yüksek büyütülmüş bireysel yıldızlar veya çoklu yıldız sistemleri olabilir. Geriye kalan iki geçici parlaklık, daha ılımlı büyütülmüş arka plan galaksilerinin içinde ve muhtemelen süpernova olabilir.
“MACS0416’yı Noel Ağacı Galaksi Kümesi olarak adlandırıyoruz, hem çok renkli olması hem de içinde bulduğumuz bu titrek ışıklar nedeniyle. Her yerde geçici parlaklıklar görebiliyoruz,” diyor bilimsel sonuçları açıklayan Missouri Üniversitesi’nden Haojing Yan.
Gözlem süresi kısa bir zaman dilimini kapsayan bu kadar çok geçici parlaklığı bulmak, astronomların Webb ile düzenli izleme yoluyla bu küme ve benzerlerinde birçok ek geçici parlaklığı bulabileceği anlamına geliyor.
Kaiju Yıldızı
Ekip tarafından belirlenen geçici parlaklıklar arasında öne çıkan bir tanesi vardı. Büyük patlamadan yaklaşık 3 milyar yıl sonra var olan bir galakside bulunan bu yıldız sistemine en az 4.000 kat büyütme uygulanmıştır. Ekip, yıldız sistemine “Mothra” lakabını takmıştır, çünkü hem son derece parlak hem de son derece büyütülmüş bir “canavar doğası” vardır. (Hem Godzilla hem de Mothra, Japon sinemasında kaiju olarak bilinen dev canavarlardır.)
İlginç bir şekilde, Mothra, önceki dokuz yıl önce alınan Hubble gözlemlerinde de görünmektedir. Bu olağandışıdır çünkü bir yıldızı bu kadar büyük ölçüde büyütmek için öne çıkaran birinci plan galaksi kümesi ile arka plan yıldızı arasında çok özel bir hizalama gereklidir. Yıldızın ve kümenin karşılıklı hareketleri bu hizalamayı zamanla ortadan kaldırmış olmalıydı.
En olası açıklama, doğrudan görülebilmek için Webb’in çok zayıf olan bir küresel yıldız kümesi olduğudur. Ancak bu sözde “milli lensin” tam doğası hala bilinmemektedir.
“En olası açıklama, Webb’in doğrudan göremeyeceği çok zayıf bir küresel yıldız kümesidir,” diyor bu bulguyu ayrıntılı olarak açıklayan İspanya’daki Cantabria Fizik Enstitüsü’nden Jose Diego. “Ancak bu ek lensin gerçek doğası hala bilinmiyor.”
Yan ve ark. makalesi The Astrophysical Journal’da yayımlanmak üzere kabul edildi. Diego ve ark. makalesi Astronomy & Astrophysics’ta yayımlandı.
Webb verileri burada PEARLS GTO programı 1176’nın bir parçası olarak elde edildi.
James Webb Uzay Teleskobu, dünyanın önde gelen uzay bilimi gözlemevi. Webb, güneş sistemimizdeki gizemleri çözüyor, diğer yıldızların etrafındaki uzak dünyalara bakıyor ve evrenimizin ve bizim yerimizin gizemli yapılarını ve kökenlerini araştırıyor. Webb, NASA’nın liderliğinde, ESA (Avrupa Uzay Ajansı) ve Kanada Uzay Ajansı ile birlikte yürütülen uluslararası bir programdır.
Hubble Uzay Teleskobu, NASA ve ESA arasındaki uluslararası işbirliğinin bir projesidir. Maryland, Greenbelt’teki NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi teleskobu yönetmektedir. Baltimore, Maryland’deki Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü (STScI), Hubble ve Webb bilim operasyonlarını yürütür. STScI, NASA adına Washington, D.C.’deki Astronomi Araştırmaları İçin Üniversiteler Birliği tarafından işletilmektedir.
YORUMLAR